LOGO
EN

Konstrukcja i walidacja kwestionariusza do badania poczucia kontroli dla dzieci w wieku szkolnym

Affiliacja i adres do korespondencji
Streszczenie

Pojęcie poczucia kontroli oznacza przekonanie jednostki o umiejscowieniu kontroli wzmocnień. Poczuciem kontroli wewnętrznej nazywamy spostrzeganie osiąganych rezultatów jako uwarunkowanych własnym zachowaniem bądź osobistymi cechami. Gdy wynik działań jest spostrzegany jako skutek przypadku, szczęścia, przeznaczenia, jako kontrolowany przez innych ludzi lub nieprzewidywalny, mówimy o poczuciu kontroli zewnętrznej. Uważa się, że poczucie kontroli wewnętrznej wiąże się z lepszym przystosowaniem emocjonalnym i społecznym. Umiejscowienie kontroli jest wynikiem powtarzających się doświadczeń i może podlegać modyfikacji w wyniku oddziaływań terapeutycznych. Ze względu na duże znaczenie tej zmiennej dla funkcjonowania psychospołecznego ważne jest tworzenie wiarygodnych narzędzi do jej badania. Zgodnie z wiedzą autorów do tej pory nie istniał polskojęzyczny kwestionariusz badający poczucie kontroli u dzieci między 8. i 12. rokiem życia. Ze względu na potencjalne znaczenie monitorowania poczucia kontroli u dzieci rozpoczynających edukację szkolną zdecydowano się na stworzenie skali przeznaczonej dla tej grupy wiekowej. Opracowana Skala Poczucia Kontroli – Szkoły Podstawowe (SPK-SP) złożona jest z 20 pozycji testowych, badających poczucie kontroli na Skalach Sukcesu i Porażki. W celu oszacowania własności psychometrycznych SPK-SP zbadano 131 uczniów trzech losowo wybranych szkół podstawowych w Warszawie. Rzetelność skali α-Cronbacha wynosi 0,69. Trafność potwierdzają korelacje ze średnią ocen oraz Skalami Samooceny, Lęku, Depresji oraz Złości Kwestionariusza Becka dla Dzieci. Powstała krótka polskojęzyczna skala o dobrej rzetelności i trafności, badająca poczucie kontroli u dzieci w wieku 7-12 lat. Skala stanowi uzupełnienie dotychczas istniejących na polskim rynku narzędzi przeznaczonych dla innych grup wiekowych.

Słowa kluczowe
poczucie kontroli, kwestionariusz, dzieci, samoocena, lęk, depresja, złość