LOGO
EN

Trauma okresu rozwojowego jako czynnik ryzyka rozwoju zaburzeń psychotycznych. Część I. Rozpowszechnienie zjawiska, problemy metodologiczne w badaniach naukowych

Affiliacja i adres do korespondencji
Streszczenie

Model biopsychospołeczny zaburzeń psychotycznych uwzględnia rolę pozabiologicznych czynników środowiskowych w ich powstawaniu. Jako potencjalny czynnik psychospołeczny rozwoju psychoz postrzegane jest między innymi zjawisko tzw. wczesnej traumy (WT). Rozpowszechnienie wydarzeń ocenianych jako WT szacuje się w granicach od 4 do niemal 30% w populacjach ogólnych. W populacji chorych psychicznie zjawisko to może dotyczyć nawet połowy badanych. Badaniu związku WT z psychozą towarzyszą liczne problemy metodologiczne. Jednym z nich jest brak precyzyjnych i jednolitych definicji WT. Niejednolite są również źródła i sposoby uzyskiwania danych (dane z raportów odpowiednich służb, wywiady lub kwestionariusze uzyskiwane od badanych). Prace dotyczące problemu cechuje także brak lub nieprawidłowy dobór grup kontrolnych oraz brak uwzględniania w analizach statystycznych tzw. czynników zakłócających. Zbyt mała jest liczba badań o charakterze prospektywnym. Podnoszony jest także problem obecności w badaniach trudności diagnostycznych. Autorzy często nie określają rodzaju, fazy przebiegu ani stopnia nasilenia zaburzeń psychotycznych u badanych osób. Zaburzenia potencjalnie związane z przeżyciem WT wymagają wnikliwego różnicowania z zaburzeniem stresowym pourazowym oraz z zaburzeniami dysocjacyjnymi. Opisane problemy w znacznym stopniu ograniczają możliwość uzyskania jednoznacznych wniosków i wręcz uniemożliwiają przeprowadzenie metaanalizy dotychczasowych badań. Część autorów uważa, że konieczne jest wyodrębnienie nowej kategorii zaburzeń psychotycznych – tzw. „psychozy potraumatycznej”. Jej cechami charakterystycznymi mają być nawiązanie w treści objawów (zwłaszcza halucynacji słuchowych) do doznanego urazu, podlegające fluktuacjom objawy depresyjne z myślami samobójczymi, nadużywanie środków psychoaktywnych, a także słabe efekty leczenia farmakologicznego oraz dobra odpowiedź na terapię poznawczo-behawioralną.

Słowa kluczowe
trauma wieku dziecięcego, nadużycie fizyczne/seksualne, zaburzenia psychotyczne, rozpowszechnienie, problemy metodologiczne