LOGO
EN

Trauma okresu rozwojowego jako czynnik ryzyka rozwoju zaburzeń psychotycznych. Część II. Wyniki badań, mechanizmy przyczynowo-skutkowe, implikacje kliniczne

Affiliacja i adres do korespondencji
Streszczenie

Wiele badań przynosi dowody na istnienie związku pomiędzy przeżyciem wczesnej traumy (WT) a różnorodnymi niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi. Autorki pracy dokonują przeglądu współczesnego piśmiennictwa dotyczącego relacji WT z późniejszym rozwojem zaburzeń psychotycznych. Dane na ten temat pozostają w dużym stopniu niespójne. Większość badaczy jest zgodna, że doznanie WT może skutkować wystąpieniem w przyszłości tzw. objawów pozytywnych psychozy, zwłaszcza halucynacji i urojeń. Nie wykazano związku WT z występowaniem uznanych za charakterystyczne dla psychoz schizofrenicznych objawów negatywnych, zaburzeń funkcji poznawczych czy cech dezorganizacji myślenia. Sugeruje to, że związek pomiędzy WT a psychozą jest niespecyficzny diagnostycznie i dotyczy raczej możliwości wystąpienia objawów psychotycznych obecnych w różnych zaburzeniach psychicznych. Mechanizm rozwoju objawów psychotycznych związanych z WT znajduje swoje wyjaśnienie zarówno w paradygmacie biologicznym, jak i psychologicznym. Mechanizmy biologiczne obejmują między innymi wpływ stresu na rozwój mózgu, dysregulację osi podwzgórze – przysadka – nadnercza lub układu dopaminergicznego. Zgodnie z modelem poznawczym psychozy przeżycie traumy prowadzi do powstawania negatywnych schematów poznawczych, co sprzyja zewnętrznym atrybucjom i formowaniu urojeń i halucynacji. Omawiany problem przynosi wiele implikacji klinicznych, z których podstawowymi są konieczność przeprowadzania wywiadu w kierunku WT i uwzględnianie faktu jej doznania w procesie terapeutycznym. Najbardziej polecaną jako podstawowa lub dodatkowa forma leczenia osób z WT w wywiadzie jest terapia poznawczo-behawioralna.

Słowa kluczowe
wczesna trauma, nadużycie fizyczne/seksualne, zaburzenia psychotyczne, mechanizmy rozwoju psychozy, implikacje kliniczne