LOGO
EN

Wyzwania klinicznej diagnostyki psychologicznej dzieci i młodzieży. Rekomendacje konsultantów w dziedzinie psychologii klinicznej

Katarzyna Sitnik-Warchulska1, Bernadetta Izydorczyk1, Małgorzata Lipowska2

Affiliacja i adres do korespondencji
Psychiatr Psychol Klin 2019, 19 (1), p. 54–62
DOI: 10.15557/PiPK.2019.0008
PlumX metrics:
Streszczenie

Celem artykułu jest omówienie standardów diagnostyki klinicznej dzieci i młodzieży w kontekście modeli teoretycznych oraz praktyki psychologicznej. Współczesne standardy praktyki klinicznej nawiązują do postulatów praktyki opartej na dowodach (evidence-based psychological practice, EBPP). Obserwowany wzrost częstości problemów emocjonalnych, zaburzeń behawioralnych i psychicznych wśród coraz młodszych dzieci wymaga przede wszystkim właściwej, interdyscyplinarnej diagnozy. Wskazują na to standardy opracowywane i rekomendowane na świecie. Istotną rolę odgrywa tu psychologiczna diagnostyka kliniczna. Stanowi ona rozłożony w czasie proces, uwzględniający zarówno kontekst indywidualny, rozwojowy, jak i biopsychospołeczny charakter trudności doświadczanych przez dziecko. Zasadniczą częścią diagnostyki jest wnioskowanie na podstawie wywiadu, obserwacji i wyników standaryzowanych testów psychologicznych, pozwalających odwołać się do badań klinicznych i teorii naukowych. W artykule szczegółowo omówiono zalecane na świecie standardy psychologicznej diagnostyki klinicznej oraz specyfikę diagnozy klinicznej u dzieci i młodzieży. Jednocześnie przedstawiono wytyczne odnośnie do klinicznej diagnostyki psychologicznej dzieci i młodzieży w odniesieniu do polskich realiów. Sporządzono wykaz proponowanych psychologicznych narzędzi diagnostycznych – podzielonych ze względu na badany okres rozwojowy (wczesne dzieciństwo, okres przedszkolny, okres szkolny, adolescencja) oraz specyfikę pomiaru psychologicznych zmiennych (diagnoza rozwoju, intelektu, zdolności poznawczych, funkcji emocjonalno-społecznych i osobowości, mowy, kontekstu rodzinnego, objawów zaburzeń psychicznych). Prezentowany wykaz spełnia kryteria współczesnego modelu diagnostyki klinicznej, uwzględniającej zarówno profil psychologiczny, jak i społeczno-kulturowy kontekst funkcjonowania osoby badanej (diagnoza psychospołeczna). Praktyka oparta na dowodach i dostosowany do jej wymogów wykaz narzędzi zakładają, że dobra praktyka kliniczna powinna nie tylko bazować na doświadczeniu klinicysty, ale przede wszystkim odwoływać się do sprawdzonych, rzetelnych danych i współczesnych badań naukowych.

Słowa kluczowe
diagnoza kliniczna, testy psychologiczne, standardy diagnozy klinicznej, dzieci i młodzież, psychologia kliniczna