Lęk i jakość życia jako determinanty poczucia beznadziejności u młodzieży
Agnieszka Kulik, Elżbieta Sądel

Psychiatr. Psychol. Klin. 2013, 13 (2), p. 83–91
Streszczenie
Poczucie beznadziejności jest częstym doświadczeniem dorastającej młodzieży. Beznadziejność została określona jako istotny element charakteryzujący depresję, który wynika z określonego sposobu percepcji. Celem badania było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, dlaczego młodzież w wieku 16–18 lat doświadcza poczucia beznadziejności. Zbadano związki pomiędzy jakością życia, lękiem a poczuciem beznadziejności. Badanie przeprowadzono na grupie 307 uczniów w wieku 16–18 lat. Zastosowano trzy metody: Kwestionariusz Poczucia Jakości Życia, wersja dla dzieci i młodzieży (Quality of Life Questionnaire, QOLQ), autorstwa R.L. Schalocka i K.D. Keitha w adaptacji M. Oleś, Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (State-Trait Anxiety Inventory, STAI) C.D. Spielbergera, którego adaptacji dokonali J. Strelau, M. Tysarczyk i K. Wrześniewski, oraz Skalę Poczucia Beznadziejności Becka (Beck Hopelessness Scale, BHS) A.T. Becka w autoryzowanym przekładzie P. Olesia i A. Jurosa. Wykazano, że 50,8% spośród badanych osób nie doświadcza poczucia beznadziejności, 31,3% charakteryzuje się łagodnym poczuciem beznadziejności, 10,7% umiarkowanym poczuciem beznadziejności i 7,2% głębokim poczuciem beznadziejności. Analizy pozwalają wnioskować, że poczucie beznadziejności jest warunkowane zarówno przez jakość życia, jak i przez poziom lęku. Uzyskane wyniki analiz wykazały, że poczucie beznadziejności jest wyjaśniane w około 39% u chłopców i 30% u dziewcząt przyjętym układem czynników. W grupie dziewcząt największe znaczenie w warunkowaniu poczucia beznadziejności ma brak ogólnego zadowolenia z sytuacji (24,9%) oraz w dalszej kolejności lęk (5,2%), zaś u chłopców – nasilenie lękliwości (32,6%), brak zadowolenia z sukcesów (3,4%) czy relacji interpersonalnych (2,7%). Wiek ani miejsce zamieszkania nie determinują poczucia beznadziejności.
Słowa kluczowe
poczucie beznadziejności, jakość życia, lęk, adolescencja, młodzież, zaburzenie spostrzegania