Z radością i satysfakcją informujemy, że „Psychiatria i Psychologia Kliniczna” (Journal of Psychiatry and Clinical Psychology) awansowała do elitarnego grona periodyków legitymizujących się wskaźnikiem oddziaływania IF. Nasz wskaźnik za rok 2022 to 0,4.

Redakcja „Psychiatrii i Psychologii Klinicznej” z dumą informuje, że od 2023 roku czasopismo jest organem naukowym Polskiego Towarzystwa Psychologii Klinicznej (PTPK), wydawanym pod patronatem i ze wsparciem merytorycznym Towarzystwa. Niniejszym przedstawiamy krótką informację o działalności i celach PTPK oraz intencjach Twórców organizacji.

Uprzejmie informujemy, że począwszy od numeru 2/2023 „Psychiatria i Psychologia Kliniczna” będzie się ukazywać jedynie w wersji elektronicznej – w trybie open access.

W dniu 1 marca 2023 r. Redakcja uruchomiła system do elektronicznej obsługi manuskryptów. Obecnie prace wraz z załącznikami należy przesyłać wyłącznie za pośrednictwem panelu.

Od dnia 1 stycznia 2023 r. wydawca „Psychiatrii i Psychologii Klinicznej” wprowadza odpłatność za tłumaczenie na język angielski (w wysokości 65 zł brutto za stronę obliczeniową, tj. 1800 znaków ze spacjami), a w przypadku nadesłania pracy w języku angielskim – za jej opracowanie językowe (35 zł brutto za każdą rozpoczętą stronę tekstu).

Badanie miało na celu ocenę funkcji poznawczych u młodzieży ze zdiagnozowanym zaburzeniem depresyjnym w zakresie uwagi, szybkości przetwarzania informacji, uczenia się werbalnego i funkcji wykonawczych. Ponadto skupiono się na potencjalnych różnicach między płciami pod względem wzorca i nasilenia deficytów. W badaniu wzięło udział 63 nastolatków z zaburzeniami depresyjnymi (56% dziewcząt) i 43 zdrowych osób w grupie kontrolnej (48% dziewcząt) w wieku 16,92 ± 1,3 i 17,24 ± 1,16 roku. Do pomiaru nastroju wykorzystano polską wersję Zestawu Kwestionariuszy do Diagnozy Depresji u Dzieci i Młodzieży-2 i Inwentarza Depresji Becka-II. Do oceny uwagi wykorzystano test d2. Szybkość przetwarzania i podzielność uwagi mierzono za pomocą Kolorowego Testu Połączeń. Uczenie się werbalne zostało przetestowane za pomocą Kalifornijskiego Testu Uczenia się Werbalnego. Do oceny funkcji wykonawczych wykorzystano Test Fluencji Figuralnej Ruffa, Tower of London oraz Test Przewidywania Przestrzennego Brixton.

Dane dotyczące zaburzeń osobowości są niejednoznaczne, szacuje się, że zaburzenia te mogą dotyczyć 6–30% światowej populacji. W Polsce brakuje aktualnych i precyzyjnych danych dotyczących ich występowania. Wynika to między innymi z trudności diagnostycznych. Aktualnie wprowadzane klasyfikacje chorób psychicznych uwzględniają dymensjonalny charakter zaburzeń osobowości. Diagnoza dymensjonalna skupia się między innymi na poziomie i rodzaju nieprawidłowości w funkcjonowaniu osobowości, a nie na typie zaburzenia, co stanowi znaczącą zmianę w podejściu diagnostycznym. Aktualny projekt jest oparty na podejściu dymensjonalnym i ma trzy podstawowe cele: 1) określenie możliwości wyróżnienia grup, które prezentują różne poziomy funkcjonowania osobowości; 2) przeanalizowanie różnic pomiędzy wyłonionymi grupami dotyczących zmiennych socjodemograficznych, doświadczeń związanych z leczeniem zaburzeń zdrowia psychicznego, traumatycznych przeżyć w dzieciństwie i adolescencji, a także samookaleczeń i zachowań samobójczych w ciągu życia; 3) przedstawienie perspektywy praktyków dotyczącej leczenia osób z trudnościami osobowościowymi i zaburzeniami osobowości w zależności od ich nasilenia.

Fantazjowanie to naturalne doświadczenie psychiczne, podczas którego ludzie tworzą w umyśle historie i obrazy, wyobrażając je sobie tak, jakby były prawdziwe, chociaż wiedzą, że są jedynie wyobraźnią. Z drugiej strony dezadaptacyjne marzycielstwo (maladaptive daydreaming) to nadmierne i kompulsywne angażowanie się w fantazje, które zastępuje interakcje międzyludzkie i upośledza funkcjonowanie szkolne, interpersonalne lub zawodowe. Do jego pomiaru służy 16-punktowa Skala Dezadaptacyjnego Marzycielstwa (Maladaptive Daydreaming Scale, MDS-16), którą przetłumaczono na 39 języków, ale tylko osiem poddano walidacji. W niniejszym badaniu sprawdzono właściwości psychometryczne brazylijskiej wersji tej skali (BMDS-16).

Ocena poziomu stresu i lęku w czasie hospitalizacji z powodu COVID-19, a także związku między nimi a cechami osobowości, strategiami radzenia sobie wśród kobiet i mężczyzn oraz ocena predyktorów stresu. Badanie przeprowadzono w referencyjnym szpitalu jednoimiennym w Warszawie. Zastosowano Skalę Postrzeganego Stresu-10 (Perceived Stress Scale-10, PSS-10), Kwestionariusz BRIEF-COPE, Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (State and Trait Anxiety Inventory, STAI) oraz Inwentarz Osobowości (Ten Item Personality Inventory, TIPI-PL).

Grupą szczególnie narażoną na zakłócenia zdrowia psychicznego w związku z wybuchem wojny w Ukrainie są starsi Polacy. Celem badań własnych uczyniono: określenie nasilenia i zmienności zespołu stresu pourazowego (post-traumatic stress disorder, PTSD), depresji i objawów somatycznych w ciągu roku trwania wojny w Ukrainie, ustalenie związków PTSD i depresji z czynnikami socjodemograficznymi oraz wskazanie czynników nasilających ryzyko utrzymywania się PTSD i depresji rok po agresji Rosji na Ukrainę.

Alternatywny model zaburzeń osobowości (alternative model of personality disorders, AMPD) DSM-5 jest obecnie weryfikowany empirycznie pod kątem jego przydatności i trafności diagnostycznej dla zaburzeń osobowości. Jednocześnie prowadzone są liczne badania oparte na koncepcji nieadaptacyjnych schematów Younga. Prezentowane badania mają na celu porównanie możliwości wyjaśniania nasilenia cech borderline (borderline personality disorder, BPD) za pomocą obu modeli. Analizie poddano wyniki uzyskane od 565 zdrowych osób dorosłych w wieku 18–81 lat (M = 37 lat), wśród których kobiety stanowiły nieco ponad 52%. Zastosowano trzy metody pomiarowe: Ustrukturalizowany Wywiad Kliniczny do Badania Zaburzeń Osobowości z Osi II według DSM-IV – Kwestionariusz Osobowości – do pomiaru nasilenia cech osobowości nieprawidłowej (tylko itemy dla BPD), Kwestionariusz Schematów Younga (YSQ-S3) do pomiaru nieadaptacyjnych schematów (w modelu czterech domen) oraz Inwentarz Osobowości PID-5, wersja skrócona dla pomiaru DSM-5. 

Praca dotyczy roli optymizmu w radzeniu sobie ze stresem oraz emocji pojawiających się u rodziców dzieci z moczeniem nocnym. Celem badania było ustalenie relacji między strategiami zaradczymi a emocjami odczuwanymi przez rodziców dzieci z moczeniem mocnym, z uwzględnieniem moderującej roli optymizmu. W badaniu wzięło udział 70 osób – rodziców dzieci z problemem moczenia nocnego będących pacjentami Poradni Nefrologii Dziecięcej i Poradni Zaburzeń Oddawania Moczu u Dzieci przy Klinice Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej Wojskowego Instytutu Medycznego – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie. Uczestnicy udzielili odpowiedzi na pytania w ankiecie socjodemograficznej oraz w kwestionariuszach oceniających: poziom dyspozycyjnego optymizmu (Test Orientacji Życiowej – Life Orientation Test-Revised, LOT-R), strategie radzenia sobie w sytuacji stresowej związanej z chorobą dziecka (Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych – Coping Inventory for Stressful Situations, CISS-S), poziom emocji pozytywnych i negatywnych (Skala Uczuć Pozytywnych i Negatywnych, SUPIN, S30). Rezultaty badań pozwoliły na częściowe potwierdzenie hipotez.

Nowotwór piersi uznawany jest za najczęściej występujący nowotwór u kobiet i znaczące wyzwanie dla profilaktyki. Celem niniejszej pracy było określenie związku między perspektywą czasową (koncentracja na przeszłości, teraźniejszości lub przyszłości) a postawami wobec profilaktycznej mastektomii, jako jednej z metod prewencji raka piersi, przeznaczonej dla osób zdrowych, ale predysponowanych do zachorowania z uwagi m.in. na posiadanie mutacji w genach BRCA1 i/lub BRCA2. Badanie prowadzone było od czerwca do lipca 2019 roku i obejmowało wyłącznie kobiety powyżej 18. roku życia. Projekt realizowano w przestrzeniach publicznych i ogólnodostępnych w zachodniej części Polski. Do analiz wykorzystano Kwestionariusz Perspektywy Temporalnej Philipa Zimbardo i Johna Boyda w polskiej adaptacji Anety Przepiórki oraz autorski Anonimowy Kwestionariusz dla Respondentów, pozwalający na pogłębienie wiedzy na temat subiektywnej sytuacji życiowej respondentek, ich świadomości w zakresie profilaktyki nowotworowej, a także wyodrębnienie postaw związanych z metodą profilaktycznej mastektomii.

W literaturze przedmiotu rzadko spotyka się porównawcze badania katamnestyczne nad przebiegiem z jednej strony schizofrenii młodzieńczej, a z drugiej zespołów rozpoznawanych wyjściowo jako ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne w okresie młodzieńczym. W niniejszej analizie autorzy porównują przebieg tych zespołów w oparciu o wybrane wskaźniki kliniczne i społeczne.

W kontekście teorii schizofrenii jako zaburzenia neurorozwojowego opisano liczne czynniki ryzyka wystąpienia tej choroby. Niektóre z tych czynników mają charakter biologiczny, inne są związane ze środowiskiem życia w okresie dorastania osoby, która w dorosłości zachoruje na schizofrenię. Przyjęcie hipotezy neurorozwojowej implikuje istnienie czynników protekcyjnych, chroniących przez zachorowaniem. W pracy omówiono wybrane zagadnienia środowiskowe stanowiące czynniki ryzyka i czynniki protekcyjne zapadalności na schizofrenię w kontekście ekopsychiatrii.