LOGO
EN

Somatyczne odpowiedzi na zdarzenia traumatyczne i ich leczenie za pomocą oddziaływań psychoterapeutycznych poznawczo-behawioralnych oraz technik trzeciej fali – przegląd badań

Klaudia Siwek1, Jeremi Strzałek2, Agnieszka Maria Pawełczyk3

Affiliacja i adres do korespondencji
Psychiatr Psychol Klin 2025; 25 (3)
10.15557/PiPK.2025.0026
Streszczenie

Artykuł porusza problematykę objawów somatycznych pojawiających się w reakcji na wydarzenie traumatyczne. Jego celem jest zaprezentowanie zespołu stresu pourazowego (post-traumatic stress disorder, PTSD) oraz złożonego zespołu stresu pourazowego (complex post-traumatic stress disorder, cPTSD) z uwzględnieniem aktualnych kryteriów diagnostycznych oraz opisanie ważnych z punktu widzenia psychoterapii objawów towarzyszących doświadczeniom traumatycznym. W analizie problemu wzięto pod uwagę nie tylko wystąpienie zdarzenia traumatyzującego i jego skutki, ale także czynniki osobowościowe i społeczne, które mogą wpłynąć na reakcję na zdarzenie. Szczególny nacisk położono na zbadanie fizjologicznych odpowiedzi na zdarzenia traumatyczne obejmujące zmiany neurofizjologiczne, hormonalne i immunologiczne, prowadzące do reakcji somatycznych, w tym dysocjacji somatoformicznych i objawów somatycznych pełniących funkcję flashbacków. Wśród przyczyn pojawiania się reakcji somatycznych na wydarzenia traumatyczne pojawiają się reakcje immunologiczne, przedłużająca się aktywacja autonomicznego układu nerwowego oraz większa fizyczna wrażliwość na doświadczanie określonych objawów. Innym mechanizmem może być aktywacja wspomnień oddzielonych od głównej autobiograficznej bazy pamięci, która leży u podstaw poczucia tożsamości danej osoby. W artykule opisano również poszczególne fazy i etapy psychoterapii, a także rolę relacji terapeutycznej, regulacji emocji, zakotwiczenia oraz interwencji ukierunkowanych na doświadczenia dysocjacji. Przeprowadzony przegląd literatury wskazuje na złożoność zjawiska PTSD, zarówno pod względem diagnostycznym, jak i terapeutycznym, a opracowane do tej pory badania wykazały skuteczność terapii ekspozycyjnych i sensomotorycznych. Obszar ten wymaga dalszych badań, uwzględniających objawy somatyczne potraumatyczne, zarówno w zakresie diagnostycznym, jak i psychoterapeutycznym.

Słowa kluczowe
psychoterapia, trauma, somatyzacja, dysocjacja, złożone PTSD