LOGO
EN

Psychospołeczne uwarunkowania wczesnego wspomagania rozwoju dziecka przebywającego z matką w izolacji penitencjarnej

Ilona Fajfer-Kruczek

Affiliacja i adres do korespondencji
Psychiatr Psychol Klin 2016, 16 (4), p. 262–269
DOI: 10.15557/PiPK.2016.0035
PlumX metrics:
Streszczenie

Rozwój jednostki i jego uwarunkowania znajdują się w kręgu zainteresowań medycyny, psychologii, pedagogiki i socjologii. Pobyt dziecka z matką w izolacji penitencjarnej jest szczególną, trudną sytuacją społeczną. Z jednej strony umożliwia prawidłowy rozwój dziecka w wieku 0–3 lat, z drugiej niesie za sobą szereg zagrożeń. Celem artykułu jest ukazanie uwarunkowań rozwoju dziecka przebywającego z matką w izolacji więziennej w kontekście społecznym, a także w świetle wybranych teorii psychologicznych. W pracy przedstawiono specyfikę odbywania kary pozbawienia wolności przez kobiety będące matkami oraz aspekty prawne, formalne i resocjalizacyjne odnoszące się do matki, dziecka i diady matka–dziecko. Przyjmuje się, że przywięzienne domy matki i dziecka stanowią formę wczesnego wspomagania rozwoju dziecka w trudnej sytuacji skierowania matki do zakładu karnego. Szczegółowo opisano standardy pobytu matek z dziećmi w takich placówkach (pomieszczenia mieszkalne, rekreacyjne i terapeutyczne, warunki socjalne) – jako formy zabezpieczenia podstawowych i specyficznych potrzeb kobiet i dzieci. Skupiono się na zobrazowaniu czynników środowiskowych wspomagających i chroniących prawidłowy rozwój dziecka oraz relację matki z dzieckiem, takich jak obecność personelu penitencjarnego (wychowawcy, psychologowie) i personelu medycznego (lekarze, pielęgniarki). Zaprezentowano zasoby (norma intelektualna, wysoka motywacja do realizowania się w roli matki) i obciążenia (deficyty w funkcjonowaniu w rolach społecznych, niska samoocena, brak poczucia kompetencji czy instrumentalne traktowanie dzieci) kobiet skazanych za przestępstwo oraz metody oddziaływań resocjalizacyjnych, edukacyjnych i terapeutycznych. Ważnymi aspektami omawianych oddziaływań są kształtowanie właściwej relacji matki z dzieckiem, budowanie kompetencji rodzicielskich i ciągła weryfikacja stanu relacji przez kadrę penitencjarną. Prezentacja prakseologicznego wymiaru problemu stanowi wstęp do dalszych poszukiwań badawczych.

Słowa kluczowe
rozwój dziecka, izolacja penitencjarna, teoria przywiązania, rodzina