Do niekorzystnych doświadczeń w dzieciństwie zalicza się różne formy maltretowania (przemoc fizyczną, emocjonalną, seksualną, zaniedbanie), dysfunkcje występujące w najbliższej rodzinie (np. dorastanie wśród członków rodziny z zaburzeniami psychicznymi, nadużywających substancji psychoaktywnych) oraz czynniki związane z kontekstem społecznym (np. ubóstwo, dyskryminację ze względu na pochodzenie, przemoc w społeczności lub w szkole). Czynniki te wpływają na ryzyko problemów psychicznych w ciągu całego życia, włącznie z występowaniem zaburzeń psychicznych i zachowań samobójczych oraz dokonywaniem samookaleczeń. Dzieci i nastolatkowie, którzy doświadczyli różnych form niekorzystnych zdarzeń, są ponad czterokrotnie bardziej narażeni na rozwój zaburzeń psychicznych przed okresem dorosłości oraz psychopatologii utrzymującej się także w okresie dorosłości. Większość badań opisujących powiązania z zaburzeniami psychicznymi dotyczy osób dorosłych i uwzględnia znaczenie pojedynczych czynników. Potwierdza to zasadność prowadzenia analiz odnoszących się do wpływu niekorzystnych doświadczeń w dzieciństwie na bieżące funkcjonowanie dzieci i nastolatków, zwłaszcza zaś do znaczenia co najmniej kilku czynników oddziałujących jednocześnie, związanych zarówno z doświadczeniem maltretowania, jak i z dysfunkcjami w najbliższej rodzinie. Najczęściej uwzględniany model teoretyczny wyjaśniający genezę zaburzeń, czyli model podatność–stres, kładzie nacisk na rolę interakcji między wewnętrznymi predyspozycjami a wpływem czynników zewnętrznych i zakłada, że skojarzenie indywidualnych predyspozycji i narażenia na stres związany z doświadczeniem niekorzystnych zdarzeń zwiększa ryzyko objawów psychopatologicznych. Z kolei współczesne modele dotyczące zagadnień zdrowia psychicznego biorą pod uwagę znaczenie wzajemnych interakcji czynników ryzyka i czynników ochronnych, co znajduje odzwierciedlenie szczególnie w koncepcji resilience. Nowsze podejścia wskazują na dynamikę powiązań między niekorzystnymi zdarzeniami w dzieciństwie a występowaniem zaburzeń psychicznych i zarazem na ograniczenia wnioskowania z dostępnych badań.

niekorzystne doświadczenia w dzieciństwie, zaburzenia psychiczne, samookaleczenia bez intencji samobójczej, samouszkodzenia