Dane epidemiologiczne dotyczące zachowań samobójczych – jak informować, a nie dezinformować?
Przemysław M. Waszak1, Natalia Olszańska2
Affiliacja i adres do korespondencjiWprowadzenie i cel: Samobójstwo jest istotnym problemem zdrowia publicznego na świecie. Doniesienia medialne w znacznym stopniu wpływają na wysiłki na rzecz zapobiegania samobójstwom, przy czym internet i media społecznościowe odgrywają główną rolę. Nieodpowiednie raportowanie może osłabić zapobieganie, podczas gdy odpowiedzialne raportowanie może mieć efekt zapobiegawczy. Światowa Organizacja Zdrowia i Międzynarodowe Stowarzyszenie Zapobiegania Samobójstwom wydały wytyczne dla dziennikarzy, które są również dostępne w języku polskim. Niniejszy artykuł jest wstępnym raportem na temat raportowania epidemiologii zachowań samobójczych w polskich mediach. Materiał i metody: W badaniu wykorzystano dane Komendy Głównej Policji do analizy prób i zgonów samobójczych w Polsce w latach 2017–2022. Dane dotyczące wielkości populacji uzyskano ze strony internetowej Głównego Urzędu Statystycznego. Analizę wiadomości przeprowadzono za pomocą aplikacji BuzzSumo Enterprise w celu oceny udostępnień i zaangażowania w mediach społecznościowych dla 100 najpopularniejszych stron internetowych ze słowem kluczowym „samobójstwo” w wiadomościach w języku polskim w latach 2017–2022. Wyniki: Badanie wykazało, że w artykułach medialnych często nie stosowano standardowych wskaźników przy zgłaszaniu statystyk dotyczących samobójstw. Media koncentrowały się na wzroście liczby zgonów samobójczych wśród dzieci i młodzieży, podczas gdy podobny trend wśród osób starszych spotkał się z ograniczonym zainteresowaniem. Ponadto niektóre artykuły nie rozróżniały prób samobójczych od zgonów, używały sensacyjnego języka w nagłówkach i nie uwzględniały zmian w metodologii raportowania, co prowadziło do potencjalnie błędnej interpretacji danych dotyczących samobójstw. Wnioski: Odpowiedzialne raportowanie ma kluczowe znaczenie dla zapobiegania negatywnym skutkom dla zdrowia publicznego. Zrozumienie związku między samobójstwem a fałszywymi wiadomościami może prowadzić do ukierunkowanych interwencji i strategii z zakresu zdrowia publicznego.
