Model osobowości dla pozytywnej psychologii klinicznej
Jan Cieciuch1,2

Wprowadzenie i cel: Artykuł stawia pytanie, jakiego modelu osobowości potrzebuje pozytywna psychologia kliniczna, i proponuje odpowiedź na to pytanie. Najpierw sformułowano wymagania wobec takiego modelu, a następnie przeprowadzono analizę modeli osobowości w DSM-5 oraz ICD-11 pod kątem ich przydatności dla pozytywnej psychologii klinicznej. W efekcie zidentyfikowano problemy, których rozwiązanie proponuje Kołowy Model Metacech Osobowości. Materiał i metody: Sformułowano pięć wymagań w stosunku do modelu osobowości, przydatnego dla pozytywnej psychologii klinicznej: (1) integracja wiedzy z pozytywnej psychologii klinicznej i psychologii osobowości, (2) względna niezależność od paradygmatów teoretycznych, (3) możliwość wykorzystania modelu w diagnozie, (4) możliwość wykorzystania modelu w terapii oraz (5) możliwość wykorzystania modelu w interwencjach pozytywnych i oddziaływaniach profilaktycznych. Wyniki: Ujęcia osobowości oparte na Wielkiej Piątce wprowadzone w DSM-5 oraz ICD-11 do konceptualizacji i diagnozy zaburzeń osobowości można zinterpretować jako próbę budowy takiego modelu. Ujęcia te jednak (1) dziedziczą pewne problemy związane z Wielką Piątką w psychologii osobowości, a dodatkowo (2) ich zastosowanie do psychologii klinicznej wywołuje kolejne problemy, co sprawia, że nie spełniają sformułowanych wymagań wobec takiego modelu, więc ich potencjał dla pozytywnej psychologii klinicznej jest ograniczony. Wnioski: Kołowy Model Metacech Osobowości przezwycięża te problemy, dobrze wpisuje się w ideę pozytywnej psychologii klinicznej oraz spełnia sformułowane wymagania wobec modelu, jakiego potrzebuje pozytywna psychologia kliniczna.