Wprowadzenie i cel: Utrata jakości wzroku w trakcie życia wiąże się ze skomplikowanym procesem przystosowania do nowej sytuacji. Istotną rolę w procesie adaptacji do niepełnosprawności narządu wzroku odgrywają zasoby (cechy osobowości, wsparcie społeczne, kondycja poznawcza). Nieliczne dane sugerują lepszą sprawność funkcji wykonawczych u osób z niepełnosprawnością wzrokową, szczególnie niewidomych, w porównaniu z osobami widzącymi. Brakuje doniesień na temat funkcji wykonawczych uwzględniających osoby ociemniałe i słabowidzące. Celem niniejszych badań było porównanie osób widzących i z różnymi typami niepełnosprawności narządu wzroku (niewidomych, ociemniałych i słabowidzących) w zakresie wybranych aspektów funkcji wykonawczych i ich samooceny oraz analiza ich korelatów demograficznych. Materiał i metody: Badania przeprowadzono z udziałem 21 dorosłych z niepełnosprawnościami narządu wzroku i 21 osób widzących. Wykorzystano następujące testy i kwestionariusze: Powtarzanie Cyfr z baterii WAIS-R, testy fluencji słownej, zadanie eksperymentalne go/no-go oraz kwestionariusz DEX-S z baterii BADS. Wyniki: Osoby z niepełnosprawnością wzrokową ujęte jako cała grupa istotnie lepiej zrealizowały niektóre zadania angażujące funkcje wykonawcze w porównaniu z osobami widzącymi. Uwzględnienie typów niepełnosprawności wzrokowej wykazało jakościowe różnice międzygrupowe w zakresie zadań angażujących funkcje wykonawcze. Osoby widzące zgłosiły więcej skarg w kwestionariuszu DEX-S. Stwierdzono powiązania między wiekiem, liczbą lat edukacji i czasem trwania niepełnosprawności wzrokowej a wykonaniem niektórych testów. Wnioski: Uzyskane wyniki sugerują, że funkcje wykonawcze mogą stanowić istotne wsparcie funkcjonowania osób z niepełnosprawnością narządu wzroku.

funkcje wykonawcze, zasoby, niepełnosprawność narządu wzroku, samoocena funkcji wykonawczych